Wat komt er als eerste bij je op als je de titel leest? Omdat we door de mainstream media zijn beïnvloedt denk je misschien aan de Taliban en aan de slachtingen waarmee deze islamitische beweging een groot gebied heeft veroverd. Mijn eerste gedachte betreft de warme en mooie Afghaanse jas die ik in de jaren’70 droeg.

Afghanistan ligt in ingeklemd tussen Pakistan, Iran, Turkmenistan, Oezbekistan en Tadzjikistan en China. Het klimaat is net zo grillig als de natuur, met een steppeklimaat, een woestijnklimaat en een landklimaat. Ver weg van enige oceaan kent dit land erg droge, hete zomers en zeer strenge koude winters. De ligging en het klimaat hebben hun weerslag op de bevolking.

De ruige natuur en het weerbarstige klimaat zijn er wellicht de oorzaak van dat de bevolking haar toevlucht neemt in drugs als heroïne, hasjiesj en opium. De enorme papavervelden zijn dan ook de reden waarom dit land vaak werd bezet vanwege de onvoorstelbare winsten die de drugs opleveren. De inwoners hebben eeuwenlang moeten strijden tegen de Grieken van Alexander de Grote, de islamitische Arabieren, de Mongolen van Dzjengis Khan, de Britten en de Russen.

Het enige waarop de Afghaanse economie succesvol draait, is de illegale productie en export van opium. Terwijl andere landen hoge winsten opstrijken met de handel in drugs uit Afghanistan is het land zelf heel arm met zeer lage levensverwachtingen. Tijdens het eerste levensjaar sterft 1 op de 7 kinderen door ziekte of ondervoeding. Het onderwijs, of wat daarvoor doorgaat, heeft een uitzonderlijk laag niveau.

Van de 31 miljoen mensen heeft slechts 36% enige educatie genoten. In 2003 berekende men dat circa 2.000 van de 7.000 scholen ernstig waren beschadigd tijdens meer dan twee decennia van Sovjetoverheersing en burgeroorlog. Slechts de helft van de scholen had schoon water en minder dan een geschatte 40% had adequate hygiëne. Het onderwijs voor jongens was geen prioriteit tijdens het Talibanregime en meisjes mochten helemaal niet naar school.

Voorwaar ideale omstandigheden om een volk met een ruwe bolster, blanke pit mentaliteit te kweken. Je weet dat een diamant uit zuivere koolstof ontstaat door immense druk en grote hitte. De eeuwenlange onderdrukking en de verhitte strijd om autonomie creëerden iets wat in onze Westerse cultuur nagenoeg is verdwenen.

Pashtunwali.
Pashtunwali of Afghaniat vertegenwoordigt de normen en waarden van de bevolking, het gedachtengoed wordt gerekend tot de stammenwetten. Het is gericht op de bescherming van de familie, de stam, de natie en de eer. Door zijn hoge (pre-islamitische) ouderdom omvat de Pashtunwali oude tradities als vergelding (badal, letterlijk ruiling) die ook in andere geestelijke en religieuze rechtstelsels uit de oudheid voorkomen.

In mijn geboorteland wordt het Adat genoemd. Adat betekent "gewoonte" of "traditie". Het woord is afgeleid van het Arabische adah. Adat is de combinatie van (pre-islamitische) sociale leefregels, omgangsnormen en traditionele gebruiken. Voor veel Indonesiërs stond het kennen van (en leven naar) de Adat gelijk aan welopgevoed en beschaafd gedrag. De begrippen Pashtunwali en Adat vertegenwoordigen Innerlijke Beschaving!

Wrang genoeg is Innerlijke Beschaving uit onze samenleving verdrongen. De filmtrilogie Lord of the Rings start met een uitspraak van Galadriel: “De wereld is veranderd. Ik voel het in het water. Ik voel het op de aarde. Ik ruik het in de lucht. Veel dat ooit was, is verloren; want niemand leeft nu die het zich herinnert.”

De aanleiding tot dit schrijfseltje is een film die ik vier achter elkaar heb bekeken. De film is gebaseerd op een waargebeurde missie die op 28 juni 2005 werd uitgevoerd door Navy Seal Team 10. Het doel van het team was om Taliban-leider Ahmad Shah te doden. De missie komt echter al snel in het gedrang als het team nabij het Hindu Kush gebergte in een hinderlaag van de Taliban loopt.

Nomen est Omen.
De naam Ahmad Shah betekent ‘geprezen koning’. Kush is een stam van Cannabis indica. De oorsprong van Kush Cannabis komt van landrasplanten, in Afghanistan, Noord- Pakistan en het Hindu Kush- gebergte. "Hindu Kush" Cannabis soorten werden in de late jaren ‘70 naar de VS gebracht en zijn daar tot op de dag van vandaag beschikbaar.

Als je dit leest, begrijp je ook dat de oorlog die de VS in Afghanistan voerde niets te maken had met de heropbouw van dat land nadat de Russen er waren verdreven. Het ging alleen maar om het bezit van papavervelden, die nu nog door complete bataljons GI’s worden bewaakt. Het kost levens en een smak belastinggeld, maar het levert veel meer op door de verkoop van drugs. De elite ontketent oorlogen omdat vrede niet strookt met economie.

Wat een routinemissie had moeten worden, eindigt voor 4 elitesoldaten in een nachtmerrie, als ze het in Afghanistan moeten opnemen tegen een overmacht in onbekend gebied. Alleen Marcus Luttrell, een medisch specialist uit Houston Texas overleeft de missie als door een wonder.

Eenzame Overlever.
Een van zijn handen en zijn rug moest en opnieuw gereconstrueerd worden. Zijn knieën functioneerden niet meer en zijn bekken was gebarsten. Hij had meerdere wonden aan zijn gezicht en had in het gevecht zijn tong in tweeën gebeten. Hij was beschoten met RPG’s, dat zijn draagbare granaatwerpers die bedoeld zijn tegen tanks! Hij had granaatscherven in zijn dijspieren en kuiten. De huid van zijn rug en op de benen was weg nadat hij en zijn maten zich van een zeer steile rotswand hadden gestort om aan de Taliban te ontkomen.

Luttrell leed ook aan een gescheurde schouder, een gebroken neus, en heeft nog steeds te maken met de effecten van de bacteriën in het water die hij binnenkreeg terwijl hij zijn ernstige dorst probeerde te lessen terwijl hij worstelde om te overleven. Hij werd de volgende dag ook in zijn rug geschoten, maar dat wordt overigens niet in de film getoond.

In zijn biografische boek “Lone Survivor” schreef hij: “Ik stierf op die berg. Een deel van mij zal altijd op die berg blijven. Dood. Daar stierven mijn broeders Navy Seals. Als er een deel van mij nog leeft is dat voor mijn broeders. Voor hen blijf ik leven en ik kan het nooit vergeten dat hoe pijnlijk het ook is, hoe duister het ook wordt of hoe ver je ook afglijdt. Je stapt nimmer uit een gevecht.”

Marcus Luttrell werd door een wonder gered, en dat wonder is de Pashtunwali die in de wereld van vorm tot expressie werd gebracht door Mohammad Gulab een houthakker. Gulab verbergt Luttrell, meer dood dan levend, in zijn huis. Als de Taliban ontdekken dat Luttrell zich schuilhoudt in het dorp Pashtun, overvallen ze het dorp. Gulab verborg Luttrell vier dagen lang in steeds ander huizen en zelfs in een grot voor de achtervolgers.

Mohammed Gulab zei later in een interview: ‘De Taliban kwam bij mij thuis en ze eisten dat ik Luttrell aan hen overdroeg. Ik weigerde, en ze dreigden me te doden, mij en mijn broers en neven, mijn hele familie zou uitgemoord worden als ik hun eis niet inwilligde. Maar ik weigerde vanwege de Pashtunwali code’. Een deel van die code behelst het begrip ‘badal’ wat vergelding of ruiling betekent. Dit kan door vergelding/ruiling van geld, goederen en huwelijk bereikt worden.

Melmastya.
De hoogste van alle normen en waarden in de Pashtunwali code is melmastya wat in onze taal gastvrijheid betekent. Die gastvrijheid resoneert met nanawati, wat vertaald kan worden met vergeving, het bieden van onderdak en onderdeel van het asielrecht. Nanawati moet aan een ieder verleend worden, zelfs aan de grootste vijand.  

De weigering om Luttrell uit te leveren kwam Gulab duur te staan. De Taliban zette een premie op zijn hoofd. Ze probeerden hem 's ochtends te vermoorden en ze probeerden het ’s nachts. Ze probeerden het terwijl hij in zijn truck reed en schoten zijn neef door het hoofd. Ze probeerden met een sluipschutter. Ze probeerden met een bom. Ze probeerden het met een granaat voor de slaapkamer van zijn dochter die granaatscherven in haar been kreeg.

In een landelijke vallei, langs een desolaat pad, in de deuropening van zijn bescheiden huis - op al deze plaatsen probeerden de Taliban Mohammad Gulab te vermoorden. Maar op de een of andere manier overleefde hij elke hinderlaag, elke aanval. De meest angstaanjagende aanval kwam op een nacht in de herfst van 2014. Gulab sliep in zijn kamer toen een bom ontplofte bij zijn voordeur.

De explosie wekte zijn kinderen, die naar het huis van een buurman renden, terwijl Gulab en zijn vrouw hun Kalasjnikovs grepen en op hun dak klommen. Ze hurkten achter een barricade en vuurden naar de voordeur. De Taliban schoten terug, maar Gulab en zijn vrouw zaten ‘hoog en droog’. De impasse duurde uren totdat, met het naderende daglicht, de militanten zich terugtrokken en Gulab en zijn vrouw, nog steeds doodsbang, naar beneden klommen.

Gulab besloot dat hij Afghanistan moest ontvluchten, naar Europa of Amerika moest gaan. Maar hoe? Het betalen van smokkelaars was te gevaarlijk en duur. Hij had vrienden in de Verenigde Staten en contacten in Kabul, maar niemand leek te kunnen helpen. Dus toen hij op zijn erf stond en keek hoe de zon langzaam opkwam, verloor Gulab eindelijk iets dat de Taliban hem in bijna een decennium van aanvallen niet hadden kunnen afnemen - hij verloor de hoop…

Gulab kreeg in de herfst van 2016 hulp via de VN en kwam uiteindelijk in Texas met zijn vrouw en zeven kinderen. Maar het was niet Luttrell die hem redde van de Taliban. Het waren een handvol vreemden en kennissen, Afghanen en Amerikanen, artsen, advocaten en overheidsfunctionarissen - sommigen van hen brachten zichzelf in gevaar en braken regels om hem in veiligheid te brengen.

In het hart van elke belichaamde ziel ligt Innerlijke Beschaving, Pashtunwali of Adat. Het is helaas zoals het zoeken naar een speld in de hooiberg.

Artikelen op deze website mogen vrij verspreid worden onder vermelding van de juiste bron: ArjunA – www.assayya.com